CFSource Logo

Odżywianie

 Stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety w mukowiscydozie ma kluczowe znaczenie

 

Ważne jest, aby wspierać leczenie mukowiscydozy zdrową, zrównoważoną i zgodną z zaleceniami lekarza dietą. Powinna ona obejmować różne rodzaje pokarmów – węglowodany, białka i tłuszcze – główne źródła energii dla organizmu.1,2

Osoby z mukowiscydozą mogą potrzebować więcej energii (kalorii), tłuszczu i białka niż inne osoby, ponieważ ich organizm ma większe trudności z trawieniem i wchłanianiem tych składników z pokarmu.3  Dokładna ilość energii i tłuszczu różni się w przypadku poszczególnych osób2, należy więc zawsze skonsultować się z lekarzem, pielęgniarką lub dietetykiem w celu uzyskania porady dotyczącej diety stosowanej u osób chorujących na mukowiscydozę.

Jeśli w jakimkolwiek momencie masz obawy co do swojej masy ciała, porozmawiaj o tym z lekarzem lub pielęgniarką. Pomogą Ci umówić się na spotkanie z dietetykiem, który doradzi Ci w sprawie wszelkich zmian, które warto wprowadzić do Twojej codziennej diety.

 

Dieta bogata w energię, tłuszcz i białko

Mimo że ilość węglowodanów, tłuszczu i białka będzie się różnić w zależności od potrzeb danej osoby, każdy kto choruje na mukowiscydozę, powinien stosować zbilansowaną i zróżnicowaną dietę.

Aby spożywać dodatkowe ilości węglowodanów, tłuszczu i białek, na ogół zaleca się dzieciom i osobom dorosłym spożywanie trzech posiłków dziennie oraz przekąsek pomiędzy posiłkami.4,5

Pokarmy takie jak orzechy, awokado i tłuste ryby są dobrym źródłem tłuszczu i węglowodanów. Ser, śmietana i masło mogą służyć jako dodatek do posiłków, który pozwoli na zwiększenie zawartości tłuszczu.4,5

Jeśli masz trudności z przyjęciem wystarczającej ilości węglowodanów, to Twój lekarz, pielęgniarka lub dietetyk może zalecić suplement, który pomoże Ci zaspokoić potrzeby energetyczne i odżywcze.

 

Nutrition_Pyramid_Polish

Sugerowane produkty spożywcze

    Śniadanie

    Śniadanie

    • Jajka (gotowane na twardo, w koszulkach, smażone, jajecznica lub omlet z dwóch jaj) i tost z fasolką po bretońsku
    • Bajgiel z serkiem śmietankowym
    • Jogurt pełnotłusty
    • Musli z orzechami i nasionami
    • Płatki zbożowe lub owsianka z pełnotłustym mlekiem
    • Tost z masłem lub margaryną
    • Sporadycznie chudy bekon i/lub kiełbasa
    Lunch

    Lunch

    • Sałatka z awokado z oliwą z oliwek lub sosem
    • Kanapka z serem, łososiem, tuńczykiem lub kurczakiem
    • Tost z serem
    • Krakersy z serem
    • Kanapka z serem i szynką
    • Kanapka z sałatką z jajkiem (dwa duże jajka i majonez)
    • Bekon, sałatka i sos
    • Dwa kawałki pizzy z serem
    • Gęsta zupa warzywna lub rosół
    Kolacja

    Kolacja

    • Kurczak z warzywami
    • Filet z łososia z sałatką
    • Ryba z purée ziemniaczanym
    • Quiche z sałatką
    • Pieczeń
    • Lasagne
    • Pizza
    • Curry z ryżem
    • Pudding czekoladowy
    • Jogurt
    • Lody
    Przekąski

    Przekąski

    • Garść orzechów/migdałów
    • Plaster twardego sera
    • Rogalik
    • Tost z masłem
    • Średnie awokado
    • Musli z pełnotłustym mlekiem
    • Pełnotłusty jogurt
    • Duża szklanka mleka pełnotłustego lub mleczny koktajl
    • Batonik musli lub zbożowy
    • Średnia porcja popcornu
    • Lody
    • Herbatniki 

    Sugestie dotyczące jadłospisu

      Przystawka

      Warzywna tarta z miodem akacjowym (8 porcji)

      Przygotowanie:
      30 minut

      Gotowanie:
      45 minut

      Wartość odżywcza:
      360 kcal i 27 g tłuszczu

      Składniki:

      • 100 g marchewki
      • 100 g pasternaku
      • 100 g brukwi
      • 100 g rzepy
      • 150 g solonego masła pokrojonego w kostkę
      • 100 g miodu
      • 20 g imbiru
      • 1 arkusz ciasta francuskiego
      • sól i pieprz
      1. Obrać i drobno pokroić warzywa. Gotować oddzielnie w osolonej, wrzącej wodzie (15 minut pasternak - 20 minut brukiew/rzepa – 15 minut marchewki).
      2. Rozgrzać piekarnik do temperatury 220°C/gazowy na poziomie 7.
      3. Umieścić warzywa w formie do tarty i równomiernie rozprowadzić. Umieścić masło pokrojone w kostkę na górze, wlać miód i doprawić.
      4. Obrać imbir i umieścić go na środku formy. Piec przez 10 minut.
      5. Wyjąć imbir i nałożyć rozwałkowane ciasto francuskie na warzywa. Wystające ciasto zawinąć, tak aby znalazło się w formie. Piec przez 15 minut.
      6. Wyjąć danie z piekarnika, umieścić na nim talerz odwrócony do góry nogami i obrócić.

       

      Warto używać małych, twardych pasternaków bez zbyt wielu niedoskonałości. Można je zastąpić cukinią lub porem, zgodnie z preferencjami. Można usunąć środkową część brukwi, jeśli jest brązowa. Jeśli nie możesz kupić brukwi, dodaj więcej rzepy. Warzywna tarta nadaje się również na przekąskę.

      Danie główne

      Fajitas z kurczakiem (4 porcje)

      Przygotowanie:
      30 minut

      Gotowanie:
      15 minut

      Wartość odżywcza:
      510 kcal i 18 g tłuszczu

      Składniki:

      • 4 zwykłe tortille
      • 1 czerwona, 1 żółta i 1 zielona papryka
      • 1 czerwona cebula
      • 2 łyżki stołowe soku z cytryny
      • 400 g piersi kurczaka
      • 3 łyżki stołowe oliwy z oliwek
      • 2 łyżeczki przypraw Tex-Mex

        Na guacamole:
        • 1 awokado
        • sok z 1 małej cytryny
        • 1 szalotka
        • 1.5 łyżeczki przypraw guacamole
      1. Awokado pokroić na ćwiartki, obrać i wyjąć pestkę. Włożyć miąższ do blendera. Szalotkę obrać i pokroić na ćwiartki, dodać do blendera. Wycisnąć sok z cytryny, dodać do blendera, następnie dodać resztę przypraw. Zmiksować na gładkie purée.
      2. Kurczaka pokroić w paski i umieścić je w misce na zupę. Dodać sok z cytryny, oliwę z oliwek, sól i przyprawy. Dobrze wymieszać.
      3. Rozgrzać piekarnik do temperatury 180°C/gazowy na poziomie 4.
      4. Paprykę pokroić na cienkie paski, nasiona wyrzucić. Cebulę obrać i pokroić na cienkie plasterki, smażyć warzywa na patelni na dużym ogniu przez pięć minut.
      5. Podgrzać niewielką ilość oleju w patelni o wysokich bokach i zarumienić kurczaka przez 2–3 minuty po każdej stronie.
      6. Tortille podgrzewać w piekarniku przez 2–3 minuty w folii aluminiowej. Ułożyć tortille na talerzach i rozsmarować na nich guacamole. Dodać warzywa i kurczaka, następnie podawać.

       

      Cenna wskazówka: Aby uzyskać wersję dla smakoszy można dodać ser Gruyère, liście kolendry/trybuli lub łyżeczkę crème fraîche.

      Deser

      Banany pieczone w skórkach i wzbogacone strąkami wanilii (4 porcje)

      Przygotowanie:
      10 minut

      Gotowanie:
      20 minut

      Wartość odżywcza:
      220 kcal i 3 g tłuszczu

      Składniki:

      • 4 dojrzałe banany
      • 4 łyżki miodu wielokwiatowego
      • 4 łyżki solonego masła
      • 4 laski wanilii
      • Pergamin do pieczenia
      • Sznurek
      1. Rozgrzać piekarnik do temperatury 180°C/gazowy na poziomie 4.
      2. Banana naciąć pionowo wzdłuż całej długości do 3/4 głębokości, nie usuwając skórki. Delikatnie rozsunąć wzdłuż nacięcia, włożyć miód i masło pokrojone na małe kawałki.
      3. Każdą laskę wanilii pokroić na 6-8 sztuk. Umieścić kawałki laski wanilii na całej długości banana.
      4. Zawinąć każdego banana w pergamin, tworząc paczuszkę. Zawiązać sznurkiem i piec przez 20 minut.
      5. Odstawić, aby potrawa nieco ostygła i podawać.

       

      Cenna wskazówka: Ten deser można podawać z karmelem lub lodami waniliowymi.

      Przekąska

      Pizza po baskijsku (6 porcji)

      Przygotowanie:
      20 minut

      Gotowanie:
      25 minut

      Wartość odżywcza:
      270 kcal i 13 g tłuszczu

      Składniki:

      • 7 łyżek sosu pomidorowego
      • 1 rolka ciasta do pizzy, 260 g
      • 3 g czosnku
      • 500 g pomidorów
      • 2 żółte papryki
      • 1 łyżka posiekanej pietruszki
      • 4 łyżki stołowe oliwy z oliwek
      • 1 arkusz ciasta francuskiego
      • sól/pieprz
      1. Rozgrzać piekarnik do temperatury 210°C/gazowy na poziomie 7.
      2. Umieścić pomidory w rondlu z wrzącą wodą na 1 minutę, a następnie odsączyć. Zdjąć skórkę, pokroić na cienkie warstwy i wyjąć nasiona.
      3. Pokroić paprykę na paski i zarumienić na patelni przez 5 minut z 2 łyżkami oliwy z oliwek. Czosnek obrać, drobno pokroić i dodać do papryki. Kontynuować gotowanie.
      4. Rozwałkować ciasto i rozsmarować na nim sos pomidorowy. Dodać plastry pomidorów do pizzy. Posypać mieszanką papryki i czosnku oraz doprawić solą i pieprzem.
      5. Piec przez 15 minut.
      6. Wyjąć z piekarnika, skropić oliwą i podawać.

       

      Cenna wskazówka: Pizzę można podawać jako danie główne, razem z sałatką, z dodatkiem pokrojonego w kostkę kurczaka lub kilkoma czarnymi oliwkami pokrojonymi na małe kostki.

        Referencje

        3. Borowitz D, et al. Consensus Report on Nutrition for Paediatric Patients With Cystic Fibrosis. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2002; 35(3): 246 ̶ 59.

        4. Cystic Fibrosis Trust. Nutrition: A guide for children and parents with cystic fibrosis. 2013.

        5. Cystic Fibrosis Trust. Nutrition: A guide for adults with cystic fibrosis. 2010.