Odżywianie

Stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety w mukowiscydozie ma kluczowe znaczenie

 

Ważne jest, aby wspierać leczenie mukowiscydozy zdrową, zrównoważoną dietą, zgodnie z zaleceniami lekarza. Powinna ona obejmować różne rodzaje pokarmów – węglowodany, białka i tłuszcze – główne źródła energii dla organizmu1,2.

Osoby z mukowiscydozą mogą potrzebować więcej energii (kalorii), tłuszczu i białka niż inne osoby, ponieważ ich organizm ma większe trudności z trawieniem i wchłanianiem tych składników z pokarmu3. Dokładna ilość energii i tłuszczu różni się w przypadku poszczególnych osób2, należy więc zawsze skonsultować się z lekarzem, pielęgniarką lub dietetykiem w celu uzyskania porady dotyczącej diety stosowanej u osób chorujących na mukowiscydozę.

Jeśli w jakimkolwiek momencie masz obawy co do swojej masy ciała, porozmawiaj o tym z lekarzem lub pielęgniarką. Pomogą umówić się na spotkanie z dietetykiem, który doradzi w sprawie wszelkich zmian, które warto wprowadzić do diety.

 

Dieta bogata w energię, tłuszcz i białko

Mimo, że ilość energii, tłuszczu i białka będzie się różnić w zależności od potrzeb danej osoby, każdy kto choruje na mukowiscydozę powinien stosować zbilansowaną i zróżnicowaną dietę.

Aby spożywać dodatkowe ilości energii, tłuszczu i białek, na ogół zaleca się dzieciom i osobom dorosłym spożywanie trzech posiłków dziennie oraz przekąsek pomiędzy posiłkami4,5.

Pokarmy, takie jak orzechy, awokado, tłuste ryby, ciasta i ciastka są dobrym źródłem tłuszczu i energii. Ser, śmietanę i masło można dodawać do posiłków jako łatwy sposób na zwiększenie zawartości tłuszczu i energii4,5.

Jeśli masz trudności z przyjęciem wystarczającej ilości energii, Twój lekarz, pielęgniarka lub dietetyk może zalecić suplement, który pomoże Ci zaspokoić Twoje potrzeby energetyczne i odżywcze.

 

Nutrition_Pyramid_Polish

 

Sugerowane produkty spożywcze

Śniadanie

Lunch

Kolacja

Przekąski

Śniadanie

  • Jajka (gotowane na twardo, w koszulkach, smażone, jajecznica lub omlet z dwóch jaj) i tost z fasolką po bretońsku
  • Bajgiel z serkiem śmietankowym
  • Jogurt pełnotłusty
  • Muesli z orzechami i nasionami
  • Płatki zbożowe lub owsianka z pełnotłustym mlekiem
  • Tost z masłem lub margaryną
  • Sporadycznie chudy bekon i/lub kiełbasa

 

    Breakfast

    Lunch

    • Sałatka z awokado z oliwą z oliwek lub sosem
    • Kanapka z serem, łososiem, tuńczykiem lub kurczakiem
    • Tost z serem
    • Krakersy z serem
    • Kanapka z serem i szynką
    • Kanapka z sałatką z jajkiem (dwa duże jajka i majonez)
    • Bekon, sałatka i sos
    • Dwa kawałki pizzy z serem
    • Gęsta zupa warzywna lub rosół

      Lunch_Polish

      Kolacja 

      • Kurczak z warzywami
      • Filet z łososia z sałatką
      • Ryba z purée ziemniaczanym
      • Quiche z sałatką
      • Pieczeń
      • Lasagne
      • Pizza
      • Curry z ryżem
      • Pudding czekoladowy
      • Jogurt
      • Lody

        Kolacja_Dinner_Polish

        Przekąski

        • Garść orzechów/migdałów
        • Plaster twardego sera
        • Rogalik
        • Tost z masłem
        • Średnie awokado
        • Muesli z pełnotłustym mlekiem
        • Pełnotłusty jogurt
        • Duża szklanka mleka pełnotłustego lub mleczny koktajl
        • Batonik muesli lub zbożowy
        • Torebka popcornu do mikrofalówki
        • Lody
        • Herbatniki 

          Snacks_Przekąski_Polish

          Sugestie dotyczące jadłospisu

          Przystawka

          Danie główne

          Deser

          Przekąska

          Warzywna tarta z miodem akacjowym (8 porcji)

          Przygotowanie:
          30 minut

          Gotowanie:
          45 minut

          Wartość odżywcza:
          360 kcal i 27 g tłuszczu

          Składniki:

          • 100 g marchewki
          • 100 g pasternaku
          • 100 g brukwi
          • 100 g rzepy
          • 150 g solonego masła, pokrojonego w kostkę
          • 100 g miodu
          • 20 g imbiru
          • 1 arkusz ciasta francuskiego
          • sól i pieprz

          Starter

           

           

           

          1. Obrać i drobno pokroić warzywa. Gotować oddzielnie w osolonej, wrzącej wodzie (15 minut pasternak - 20 minut brukiew/rzepa – 15 minut marchewki).
          2. Rozgrzać piekarnik do temperatury 220°C/gazowy na poziomie 7.
          3. Umieścić warzywa w formie do tarty i równomiernie rozprowadzić. Umieścić masło pokrojone w kostkę na górze, wlać miód i doprawić.
          4. Obrać imbir i umieścić go na środku formy. Piec przez 10 minut.
          5. Wyjąć imbir i nałożyć rozwałkowane ciasto francuskie na warzywa. Wystające ciasto zawinąć, tak aby znalazło się w formie. Piec przez 15 minut.
          6. Wyjąć danie z piekarnika, umieścić na nim talerz odwrócony do góry nogami i obrócić.

           

          Warto używać małych, twardych pasternaków bez zbyt wielu niedoskonałości. Można je zastąpić cukinią lub porem, zgodnie z preferencjami. Można usunąć środkową część brukwi, jeśli jest brązowa. Jeśli nie możesz kupić brukwi, dodaj więcej rzepy. Warzywna tarta nadaje się również na przekąskę.

          Fajitas z kurczakiem (4 porcje)

          Przygotowanie:
          30 minut

           

          Gotowanie:
          15 minut

          Wartość odżywcza:
          510 kcal i 18 g tłuszczu

          Składniki:

          • 4 zwykłe tortille
          • 1 czerwona, 1 żółta i 1 zielona papryka
          • 1 czerwona cebula
          • 2 łyżki stołowe soku z cytryny
          • 400 g piersi kurczaka
          • 3 łyżki stołowe oliwy z oliwek
          • 2 łyżeczki przypraw Tex-Mex

            Na guacamole:
            • 1 awokado
            • sok z 1 małej cytryny
            • 1 szalotka
            • 1.5 łyżeczki przypraw guacamole

          Mian_Polish

           

           

           

           

           

           

           

           

          1. Awokado pokroić na ćwiartki, obrać i wyjąć pestkę. Włożyć miąższ do blendera. Szalotkę obrać i pokroić na ćwiartki, dodać do blendera. Wycisnąć sok z cytryny, dodać do blendera, następnie dodać resztę przypraw. Zmiksować na gładkie purée.
          2. Kurczaka pokroić w paski i umieścić je w misce na zupę. Dodać sok z cytryny, oliwę z oliwek, sól i przyprawy. Dobrze wymieszać.
          3. Rozgrzać piekarnik do temperatury 180°C/gazowy na poziomie 4.
          4. Paprykę pokroić na cienkie paski, nasiona wyrzucić. Cebulę obrać i pokroić na cienkie plasterki, smażyć warzywa na patelni na dużym ogniu przez pięć minut.
          5. Podgrzać niewielką ilość oleju w patelni o wysokich bokach i zarumienić kurczaka przez 2–3 minuty po każdej stronie.
          6. Tortille podgrzewać w piekarniku przez 2–3 minuty w folii aluminiowej. Ułożyć tortille na talerzach i rozsmarować na nich guacamole. Dodać warzywa i kurczaka, następnie podawać.

           

          Cenna wskazówka: Aby uzyskać wersję dla smakoszy można dodać ser Gruyère, liście kolendry/trybuli lub łyżeczkę crème fraîche.

          Banany pieczone w skórkach i wzbogacone strąkami wanilii (4 porcje)

          Przygotowanie:
          10 minut

          Gotowanie:
          20 minut

          Wartość odżywcza:
          220 kcal i 3 g tłuszczu

          Składniki:

          • 4 dojrzałe banany
          • 4 łyżki miodu wielokwiatowego
          • 4 łyżki solonego masła
          • 4 laski wanilii
          • Pergamin do pieczenia
          • Sznurek

          Dessert_Deser_Poland

           

          1. Rozgrzać piekarnik do temperatury 180°C/gazowy na poziomie 4.
          2. Banana naciąć pionowo wzdłuż całej długości do 3/4 głębokości, nie usuwając skórki. Delikatnie rozsunąć wzdłuż nacięcia, włożyć miód i masło pokrojone na małe kawałki.
          3. Każdą laskę wanilii pokroić na 6-8 sztuk. Umieścić kawałki laski wanilii na całej długości banana.
          4. Zawinąć każdego banana w pergamin, tworząc paczuszkę. Zawiązać sznurkiem i piec przez 20 minut.
          5. Odstawić, aby potrawa nieco ostygła i podawać.

           

          Cenna wskazówka: Ten deser można podawać z karmelem lub lodami waniliowymi.

          Pizza po baskijsku (6 porcji)

          Przygotowanie:
          20 minut

          Gotowanie:
          25 minut

          Wartość odżywcza:
          270 kcal i 13 g tłuszczu

          Składniki:

          • 7 łyżek sosu pomidorowego
          • 1 rolka ciasta do pizzy, 260 g
          • 3 g czosnku
          • 500 g pomidorów
          • 2 żółte papryki
          • 1 łyżka posiekanej pietruszki
          • 4 łyżki stołowe oliwy z oliwek
          • 1 arkusz ciasta francuskiego
          • sól/pieprz

          Snack_Przekąska_Poland

           

           

           

           


           

          1. Rozgrzać piekarnik do temperatury 210°C/gazowy na poziomie 7.
          2. Umieścić pomidory w rondlu z wrzącą wodą na 1 minutę, a następnie odsączyć. Zdjąć skórkę, pokroić na cienkie warstwy i wyjąć nasiona.
          3. Pokroić paprykę na paski i zarumienić na patelni przez 5 minut z 2 łyżkami oliwy z oliwek. Czosnek obrać, drobno pokroić i dodać do papryki. Kontynuować gotowanie.
          4. Rozwałkować ciasto i rozsmarować na nim sos pomidorowy. Dodać plastry pomidorów do pizzy. Posypać mieszanką papryki i czosnku oraz doprawić solą i pieprzem.
          5. Piec przez 15 minut.
          6. Wyjąć z piekarnika, skropić oliwą i podawać.

           

          Cenna wskazówka: Pizzę można podawać jako danie główne, razem z sałatką, z dodatkiem pokrojonego w kostkę kurczaka lub kilkoma czarnymi oliwkami pokrojonymi na małe kostki.

          Referencje

          1. European Food Safety Authority (EFSA). EFSA Journal 2010;8(3):1461. Available at https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/1461. Accessed April 2019.

          2. Cystic Fibrosis Trust. Nutrition. Available at: https://www.cysticfibrosis.org.uk/what-is-cystic-fibrosis/cystic-fibrosis-care/nutrition. Accessed February 2019.

          3. Borowitz D, et al. Consensus Report on Nutrition for Paediatric Patients With Cystic Fibrosis. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2002; 35(3): 246 ̶ 59.

          4. Cystic Fibrosis Trust. Nutrition: A guide for children and parents with cystic fibrosis. 2013.

          5. Cystic Fibrosis Trust. Nutrition: A guide for adults with cystic fibrosis. 2010.